Kengetallen

Doel: Inzicht verschaffen in de status van de onderneming met betrekking tot het onderwerp van de kengetallen.

Achtergrond van het model

Een financiële analyse van de onderneming kan gemaakt worden aan de hand van de kengetallen.

Kengetallen zijn cijfers die de verhouding tussen bepaalde zaken aangeven. Ze worden gebruikt om: 

1. Gegevens van verschillende periodes te vergelijken.
2. Gegevens van verschillende ondernemingen te vergelijken.
   

Er zijn een aantal kengetallen op basis waarvan de financiële analyse gemaakt kan worden. 

1. Liquiditeitskengetallen = op korte termijn kunnen betalen
2. solvabiliteitskengetallen = bij liquidatie kunnen betalen
3. rentabiliteitskengetallen = mate van winstgevendheid
4. activiteitskengetallen = informatie over de activiteiten binnen het bedrijf

Toepassing Kengetallen

1. Liquiditeitskengetallen

Een onderneming is liquide als ze in staat is haar schulden op tijd terug te betalen. De vlottende activa en de liquide middelen moeten samen groot genoeg zijn om het vreemd vermogen kort mee te kunnen betalen. Om de liquiditeit van een onderneming te kunnen bepalen zijn er 3 kengetallen:

1. Current ratio
2. Quick ratio
3. Nettowerkkapitaal
   

Current ratio is de verhouding tussen de vlottende activa aan één kant en het vreemd vermogen kort aan de andere kant. Als een onderneming failliet gaat worden de voorraden voor een veel lagere prijs verkocht als de boekwaarde, daarom moet het current ratio minimaal 2,0 zijn. Quick ratio gaat hetzelfde als bij current ratio, maar dan zonder voorraad. Daarom moet het quick ratio minimaal 1,0 zijn.

Nettowerkkapitaal zijn de direct beschikbare gelden, (kas, bank, giro) om de activiteiten van de onderneming uit te voeren. 

Een liquiditeitsbegroting wordt verkregen door de formule:

Betalingsmiddelen + ontvangsten – uitgaven = overschot / tekort

2. Solvabiliteitskengetallen

De solvabiliteit is de mate waarin een onderneming in staat is al haar schulden terug te betalen. Het solvabiliteitskengetallen geven de verhouding aan tussen het eigen vermogen (EV), het vreemd vermogen (VV) en het totaal vermogen. 

Voor de solvabiliteit van een onderneming zijn geen strikte getallen vastgesteld, slechts vuistregels waarmee gewerkt kan worden. 

1. Het eigen vermogen moet minimaal 20% van het totale vermogen bedragen
2. De rentabiliteitsvooruitzichten moeten voldoende hoog zijn. Het solvabiliteitsratio dient tussen de 25% en 50% te liggen
3. Als het getal 1,0 is, is het EV precies even groot als het VV
4. Als het getal 1,0 is, is de activa voor de helft met het EV gefinancierd.
   

3. Rentabiliteitskengetallen

Eén van de eerste vragen die voor een onderneming gesteld worden is of de activiteiten die de onderneming uitvoert wel geld opleveren ofwel rendabel zijn. Twee rentabiliteitskengetallen zijn belangrijk:

1. de rentabiliteit van het totale vermogen
2. de rentabiliteit van het eigen vermogen
   

Winstmarge

De winstmarge is een berekening van de behaalde winst en de omzet. De winst is een resultante is van de omzet minus de kosten behorende bij die omzet en kan gehaald worden uit de winst- en verliesrekening. In formulevorm:

Brutowinstmarge = (winst voor interest en belasting / omzet) X 100%

Nettowinstmarge = (nettowinst / omzet) X 100%

Rentabiliteit totaal vermogen

De rentabiliteit van het totale vermogen geeft aan wat het vermogen, eigen en/of vreemd vermogen, opgeleverd heeft. Voor aftrek van de belasting over de winst geldt:

Rentabiliteit van  = (winst voor interest en belasting / totale vermogen) X 100% het totale vermogen

De rentabiliteit van het totale vermogen wordt vaak gehanteerd om het in het verleden gevoerde beleid van de leiding van de onderneming te beoordelen.

Rentabiliteit eigen vermogen

De rentabiliteit van het eigen vermogen geeft de winstgevendheid aan van het eigen vermogen (na aftrek van interest). Na aftrek van de belasting over de winst geldt:

Rentabiliteit van het eigen vermogen = (nettowinst / eigen vermogen) × 100%

De rentabiliteit van zowel het totale als het eigen vermogen kan even zeer voor als na belasting worden berekend. Vergelijking van de twee rentabiliteitscijfers kan alleen goed gebeuren indien beide of voor of na belasting zijn berekend. De eigenaren van de onderneming (aandeelhouders) kunnen de rentabiliteit van het eigen vermogen vergelijken met de rentabiliteit die ze buiten de onderneming zouden kunnen behalen.

Naast de genoemde kengetallen zijn er ook de activiteit gerelateerde kengetallen. De activiteitskengetallen geven aan in welke mate de onderneming in staat is haar bezittingen doelgericht en doelmatig aan te wenden. 

1. Omloopsnelheid van de totale activa = omzet / totale activa
2. Omloopsnelheid van de vaste activa = omzet / vaste activa = Omlooptijd voorraad(in dagen) = (waarde voorraad / kostprijs van de omzet) X 365
3. Omlooptijd van de debiteuren = (debiteuren / omzet op rekening) X 365(in dagen)
4. Omlooptijd van de crediteuren = (crediteuren / inkopen op rekening) X 365

Resultaat van het model

Vanuit de balans- en winst- en verliesrekening kan met behulp van kengetallen snel een financiële analyse van de onderneming gemaakt worden. Hierdoor is de onderneming in staat de resultaten te vergelijken met andere ondernemingen en met de branche. Hierdoor kan het beleid van de onderneming bijgesteld worden om een betere marktpositie te verwerven.

Aandachtsgebieden Kengetallen

Afhankelijk van de boekhoudkundige afspraken en de gehanteerde waarderingsgrondslagen voor de activa kunnen financiële kengetallen vergeleken worden. Tevens dienen deze afspraken en grondslagen op langere termijn gehanteerd te zijn. 

De kengetallen hebben geen betrekking op de toekomst. Derhalve mag er voor de toekomst niets van afgeleid worden, omdat er in een onderneming en in haar omgeving jaarlijks te veel wijzigt.

De kengetallen kunnen op elk moment berekend worden. Wanneer de onderneming sterk afhankelijk is van seizoensinvloeden kan dit een vertekend beeld geven.

Auteur: In de praktijk ontwikkeld

Naam: Kengetallen

Literatuur

Welsh, G. (2005). Financiële kengetallen, Academic service

Vijn, R. M. Kengetallen, theorie en praktijk, Uitgeverij Kluwer B.V.