Strategisch Afstemming Model(SAM)

Doel: Afstemming organisatie en informatievoorziening.

Achtergrond van het model

Veranderingen in processen van organisaties hebben direct een invloed op de ondersteuning door de ICT-systemen. Door nieuwe technologische ontwikkelingen wordt het voor de ondernemingen steeds eenvoudiger de ICT-systemen aan te passen aan de nieuwe situatie. Dat neemt niet weg dat er wel degelijk een analyse gemaakt moet worden welke ICT-systemen op welke wijze aangepast moeten worden om de nieuwe of veranderde processen in de onderneming te kunnen ondersteunen. Veelal wordt dit Business en IT alignment genoemd. 

Toepassing Strategisch Afstemming Model(SAM)

Het SAM-model gaat uit van twee invalshoeken de functionele integratie en strategische afstemming. Daarnaast is het model gebaseerd op vier fundamentele domeinen te weten Bedrijfsstrategie, ICT-strategie, Infrastructuur organisatie en processen en de infrastructuur van ICT en processen. Elk domein heeft weer zijn eigen dimensies, per domein zijn er drie dimensies. Zo ontstaat een model met twaalf componenten op basis waarvan de Bedrijfsstrategie en de ICT-strategie op elkaar afgestemd kunnen worden.

Bedrijfsstrategie

1. Bedrijfsscope: Alle aspecten die met een onderneming te maken hebben zoals markten, producten, service, segmenten, locaties, concurrentie.
2. Onderscheidende competenties: Kritische succesfactoren en core competenties waarmee de onderneming zich onderscheidt van de concurrentie zoals merknaam, innovatie, kost- en prijs structuur, verkoop – en distributiekanalen.
3. Bedrijfsregels: Hoe de afstemming geregeld is tussen management, shareholders, stakeholders en de raad van bestuur. Tevens valt hieronder de onderlinge relatie en afstemming met de partner van de onderneming.

Infrastructuur organisatie en processen

1. Administratieve structuur: Hoe is de onderneming georganiseerd.
2. Processen: Welke processen zijn er in de onderneming en hoe voegen die waarde toe.
3. Skills: Personeelsbeleid met betrekking tot aannemen/ontslaan, motiveren, opleiden van het personeel alsmede de cultuur binnen de onderneming.

ICT Strategie

1. Technologie scope: De geautomatiseerde informatiesystemen(applicaties en technologie).
2. Systeem competenties: Het onderscheidende vermogen van de ICT-services (het beschikbaar stellen van de benodigde informatie om de strategie te ondersteunen.
3. ICT-regels: Hoe de afstemming over de inzet, aanschaf en gebruik is van ICT-systemen tussen management, gebruikers, ICT-personeel en service providers.

ICT Infrastructuur en processen

1. Architectuur: Het ontwerp van de ICT-systemen met betrekking tot technologie, applicaties en infrastructuur.
2. Processen: De activiteiten die uitgevoerd moeten worden voor de ontwikkeling en onderhoud van ICT-systemen.
3. Skills: Personeelsbeleid met betrekking tot aannemen/ontslaan, motiveren, opleiden van het personeel alsmede de cultuur binnen de onderneming.

Strategische afstemming en Functionele integratie

Omdat alle vier de domeinen samen moeten werken als een geheel zijn er onderlinge relaties. De eerste is de strategische afstemming. Deze afstemming bepaalt de processen en de activiteiten die de onderneming moet ondernemen om de strategie ten uitvoer te brengen. De tweede afstemming betreft de functionele integratie. De functionele integratie is de meest directe afstemming tussen bedrijf en ICT. Wanneer de bedrijfsprocessen veranderen moet ook de ondersteuning door ICT aangepast worden. Hierdoor ontstaat de voorsprong op de concurrentie wanneer de ICT-systemen snel aangepast kunnen worden aan de veranderingen in de organisatie. 

De afstemming tussen bedrijf en ICT kan vervolgens op acht verschillende manieren plaats vinden zoals in onderstaande figuur is aangegeven. Voor elk blokje met een pijl gelden de volgende stelregels: 

1. Uitgangspunt: Wat is het startpunt? Het domein wat het sterkste is. Het startpunt is de plaats waar de pijl begint. Dit is het fundamentele domein wat als eerste verandert.
2. Aanpassen: Wat moet aangepast worden? De pijl loopt van een domein via een tweede domein naar het derde domein waar de pijl eindigt. Het tweede domein moet aangepast worden vanwege de verandering van het domein bij het uitgangspunt.
3. Effect: Waar heeft de aanpassing effect op? Dit is het domein waar de pijl eindigt. Als gevolg van de verandering in de vorige domeinen zullen deze veranderingen een effect hebben op het domein waar de pijl eindigt. 

Op deze acht verschillende manieren kan de ICT op de ontwikkelingen binnen het bedrijf afgestemd worden. Elk van deze acht manieren heeft zijn eigen naam op basis van de betreffende invalshoek.

Resultaat van het model

Vanuit verschillende invalshoeken worden bedrijfsstrategie en bedrijfsinfrastructuur ten opzichte van de ICT-strategie en Infrastructuur onderling op elkaar afgestemd. Door deze onderlinge afstemming kan de onderneming met behulp van de ICT-systemen SNEL tegemoet komen aan de wensen en eisen vanuit de markt en zo concurrentievoordeel behalen.

Aandachtsgebieden Strategisch Afstemming Model(SAM)

In het model is geen aanpak voor het uiteindelijke veranderingsproces zelf opgenomen.

Auteur: J. Henderson en N. Venkatraman

Jaar ontwikkeld:  1993

Ook bekend als: Strategic Alignment Model (SAM), Business en IT alignment

Literatuur

Henderson, J. C. and Venkatraman, N. (1993), “Strategic alignment: Leveraging information technology for transforming organizations”, IBM Systems Journal, Vol. 32, No. 1, 1993